به گزارش ارتباطات سلامت، در این وبینار که در فضای مجازی و با حضور حدود ۱۵۰ شرکت‌کننده از میان دست‌اندرکاران حوزه طب ایرانی کشور و دیگر علاقه‌مندان این حوزه برگزار شد، به بخشی از دستاوردهای مهم آموزشی، پژوهشی، ارائه خدمات و بین‌الملل طب ایرانی اشاره شد و مورد استقبال شرکت‌کنندگان قرار گرفت.
تاسیس دانشکده‌ها و گروه‌های طب ایرانی و تربیت متخصصان این حوزه از میان پزشکان عمومی، میزان پژوهش‌های علمی و کارآزمایی‌های بالینی انجام‌شده در حوزه طب ایرانی، طب مکمل و گیاهان دارویی، تعداد سلامتکده‌ها و درمانگاه‌های ارائه‌دهنده خدمات طب ایرانی در کشور و موفقیت‌های بین‌المللی حاصل‌شده در این حوزه تا به امروز، ازجمله موارد مطرح‌شده در این وبینار بود.
بهره‌گیری از مکاتب درمانی مختلف برای توانمندشدن نظام سلامت ضروری است
دکتر «نفیسه حسینی یکتا»، سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت با اشاره به ماهیت این وبینار گفت: سازمان جهانی بهداشت بر استفاده از ظرفیت طب مکمل در نظام سلامت کشورها تاکید دارد و در این وبینار، بخشی از دستاوردهای دانش طب ایرانی، مبتنی بر استراتژی این سازمان مطرح می‌شود.
وی با اشاره به اپیدمی کرونا و افزایش اخبار ناگوار مرتبط با آن افزود: شرایط فعلی، شرایط رزم و بحران است و با دید عقلایی، استفاده از تمام ظرفیت‌ها در این شرایط رزم باید مد نظر قرار گیرد و استفاده از هر سلاحی برای توانمندشدن نظام سلامت و بهره‌گیری از مکاتب درمانی مختلف ضروری است و باید مورد توجه قرار گیرد.
حسینی یکتا تاکید کرد: ادغام خدمات طب سنتی ایرانی در نظام سلامت و آموزه‌های راستی‌آزمایی شده این حوزه، می‌تواند به این شرایط کمک کند و در این وبینار به بخشی از دستاوردهای طب ایرانی در حوزه‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و درمان توسط استادان این حوزه، ارائه می‌شود.
وی در ادامه، با اشاره به دستاوردهای طب ایرانی در حوزه مقابله با کرونا، گفت: ۶۷ کارآزمایی بالینی کوید ۱۹ با رویکرد طب سنتی، طب مکمل و گیاهان دارویی، کد اخلاق گرفته‌اند و تعدادی از این دستاوردها، به ستاد ملی کرونا تقدیم شده است.
سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت اظهار امیدواری کرد: این برنامه‌ها و دیگر فعالیت‌ها در این حوزه، موجب تقویت و حتی تغییر نگرش موجود در این زمینه شود و از نتایج کارآزمایی‌های موجود در شرایط فعلی بتوانیم برای ارتقای نظام سلامت بهره ببریم.
طب سنتی، حکمت‌بنیان و مبتنی بر طبیعت، علم، عقل و استدلال است
در ادامه، دکتر «محمدرضا شمس اردکانی»، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به بیان توضیحاتی درخصوص ماهیت طب سنتی پرداخت و گفت: ما تولیدکننده علم و ایجادکننده نگاهی نو و اندیشه‌ای تازه و پویا که جهان را تحت تاثیر قرار داد، بوده‌ایم چراکه با یافتن سازوکار مناسب، توانستیم آن را به نقطه مطلوب رسانده و توفیق اتصال این دانش به جهان‌بینی توحیدی را که مختصات خاص خود را داشته و قابل عرضه به جهان است، بیابیم.
وی با بیان اینکه در بحث طب، مبدا و مقصد مهم است، طب سنتی را حکمت‌بنیان و مبتنی بر طبیعت، علم، عقل و استدلال دانست و افزود: طب سنتی، منبع، مبدا و مقصد خود را دارد و ما براساس مبانی خود، از به‌روزترین و شایسته‌ترین وسایل و روش‌ها استفاده می‌کنیم، مقصد ما در این دانش، انسان به‌معنای مخلوق خداست که این بحث، متکی بر مباحث فلسفی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، از تاسیس دانشکده‌ها و گروه‌های طب سنتی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، به‌عنوان مهم‌ترین دستاورد سال‌های اخیر در حوزه طب سنتی یاد کرد و گفت: وقتی دولت برای بازگرداندن طب سنتی به عرصه دانشگاهی مصمم شد، تاسیس گروه و دانشکده طب سنتی در دستور کار قرار گرفت و سخن رهبر انقلاب پیرامون تاسیس این دانشکده نیز حجت را تمام کرد و این مهم اتفاق افتاد.
وی افزود: پیشنهادهای ارائه‌شده به مجلس در قالب برنامه پنجم و ششم توسعه نیز سبب شد موضوع طب سنتی، رنگ قانونی به خود بگیرد که دستاورد بزرگی بود و ورود طب سنتی به دانشگاه‌ها و در نظر گرفتن واحد درسی طب سنتی برای دانشجویان علوم پزشکی، منجر به پژوهش‌محورشدن این دانش شد.
شمس اردکانی با اشاره به شیوع کوید ۱۹ و افزایش آمار مبتلایان در سراسر جهان، بر اهمیت و کارآمدی طب سنتی برای مقابله با این بیماری تاکید کرد و گفت: ارزش طب سنتی و دستاوردهای این علم، در بحران کرونا مشخص شد و علاوه‌بر کشورهایی مثل هند و چین که استفاده از این ظرفیت تا ۹۰درصد در کمک به درمان بیماران کرونایی آنها موثر بود، ما هم در این حوزه دستاوردهایی داشته‌ایم.
وی گرایش مردم به طب سنتی و انتخاب آن توسط مردم را نشانه موفقیت این دانش در کشور دانست و با اشاره به مقاله‌ای که در سال ۱۳۸۷ در زمینه میزان گرایش مردم به استفاده از خدمات این حوزه منتشر شده است، افزود: رویکرد سلامت‌محور طب سنتی، مبتنی بر خودمراقبتی و پیشگیری است که تا حدودی توانسته آموزه‌های خود در این زمینه را در جامعه انتشار دهد و با توجه به اقبال مردم و دستاوردهای علمی و پژوهشی موجود، در آینده نزدیک شاهد شکوفایی طب سنتی ایرانی خواهیم بود.
آموزش طب سنتی و مکمل در دانشکده‌های پزشکی دنیا امری پذیرفته‌شده است
دکتر «حسین رضایی‌زاده»، رییس دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به‌عنوان دیگر سخنران این وبینار، با ارائه گزارش کاملی از وضعیت جهانی آموزش طب سنتی و مکمل در دانشکده‌های پزشکی دنیا، گفت: آموزش طب سنتی، چه برای دانشجویان رشته‌های گروه پزشکی و چه تربیت متخصصان طب و داروسازی سنتی و تاریخ پزشکی، بر اساس عقل و خرد جمعی امری پذیرفته‌شده است و پرداختن به آن در کشورهای مختلف دنیا اهمیت داشته و دارد.
وی سپس به شرح وضعیت ایران در این زمینه پرداخت و افزود: خوشبختانه با وجود مخالفت‌هایی که وجود داشت، تصویب ارائه درس دو واحدی آشنایی با مبانی طب ایرانی و مکمل، به‌صورت اجباری برای هفت رشته پرستاری، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، تغذیه، توانبخشی و مامایی و اختیاری برای دیگر رشته‌ها، زمینه آشنایی انگیزشی دانشجویان گروه علوم پزشکی را با رشته طب سنتی روشمند و دانشگاهی فراهم کرد.
رییس دانشکده طب ایرانی دانشگاه تهران سپس به ارائه آماری از وضعیت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های طب و داروسازی سنتی پرداخت و با تشریح وضعیت جمعیت شاغل و بیکار این دو رشته، گفت: بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده، تعداد قابل توجهی از دانش‌آموختگان در مشاغل دولتی و تعداد اندکی در بخش خصوصی فعال هستند و اینکه بستر لازم برای ارائه مستقیم خدمات به مردم در بخش خصوصی فراهم نشده است، مسئله قابل تاملی است.
وی همچنین، با اشاره به فعال‌نبودن بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته تاریخ پزشکی در مشاغل تخصصی این رشته، افزود: اگر زمینه لازم برای استفاده از دانش و توانمندی تخصصی این افراد فراهم نشود، فرصت، انرژی و ظرفیتی از دانشگاه و کشور که برای آموزش آنها صرف شده است، هدر می‌رود.
پرداختن به طب‌های سنتی، مکمل و تلفیقی، رویکردی جهانی است
در ادامه، دکتر «آرمان زرگران»، مشاور امور بین‌الملل سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، به تشریح استراتژی‌های سازمان جهانی بهداشت در حوزه طب سنتی و مکمل پرداخت و گفت: رویکرد سازمان جهانی بهداشت، حمایت از کشورها برای استفاده موثر از طب‌های سنتی، مکمل و تلفیقی با تدوین قوانین مورد نیاز، پرداختن به پژوهش و ادغام خدمات این حوزه در قالب محصولات، خدمات بالینی و درمانگران در سیستم نظام سلامت بوده و تعداد کشورهایی که زمینه و قوانین مشخص برای گیاه‌درمانی و استفاده از ظرفیت‌های طب سنتی داشته و برخوردار از پوشش بیمه‌ای در این حوزه هستند، رو به افزایش است.
وی افزود: کشور ما نیز با وجود قوانین مشخص در زمینه توسعه طب سنتی و مکمل، رشته‌های تخصصی دانشگاهی و ادغام آزمایشی خدمات طب ایرانی در نظام سلامت، در این مسیر قرار دارد، اما بیش از پیش باید به سمت و سوی صحیح آن رهنمون شود.
مشاور امور بین‌الملل سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، با تاکید بر ضرورت بین‌المللی‌سازی طب ایرانی، گفت: تبیین طب ایرانی در بعد بین‌الملل، علاوه‌بر اهمیت از نظر پزشکی، از لحاظ فرهنگی و تاریخی نیز برای ما اهمیت دارد، چراکه از ورود دیگر کشورها با اسامی مجعول به عرصه بین‌المللی و ثبت نام پزشکی ایران با صرف هزینه‌های بالا به نام خود، جلوگیری کرده و امکان بازاریابی در عرصه بین‌المللی را برای طب ایرانی، فراهم می‌کند.
وی با اشاره به انجام برنامه‌ریزی‌های دقیق و فشرده از سال‌های گذشته برای توسعه بعد بین‌الملل طب ایرانی، افزود: تهیه منابع انگلیسی از آموزه‌های طب ایرانی و گزارش وضعیتی طب سنتی در ایران، ایجاد روابط نزدیک با جوامع علمی و پزشکی طب سنتی در کشورهای مختلف و مراکز خصوصی فعال در این حوزه در دنیا، امضای تفاهم‌نامه همکاری و آغاز اقدامات مشترک با کشورهای مختلف، از جمله اقدامات لازم برای دستیابی به اهداف مورد نظر در این زمینه بوده که خوشبختانه تا به امروز، در انجام آنها موفق بوده‌ایم.
زرگران استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی در اجرای برنامه‌های مشترک و تبادل استاد و دانشجو با کشورهای مختلف و برگزاری کنگره‌ها، نشست‌ها و دوره‌های بین‌المللی در داخل و خارج کشور را به‌عنوان دیگر اقدامات انجام‌شده در این حوزه برشمرد و تاکید کرد: ورود به جامعه جهانی طب سنتی و اسناد بین‌المللی این حوزه و حضور در عرصه‌های بین‌المللی مرتبط، برای دفاع از حقوق کشور، حفظ جایگاه بین‌المللی ایران در حوزه طب سنتی، ایجاد برند طب ایرانی در دنیا و صادر کردن نام پزشکی بومی ایران به دنیا، ضروری است.
وی با اشاره به افزایش تعاملات جدی صمیمانه و نزدیک با مقامات سازمان جهانی بهداشت، گفت: موافقت ژنو برای نوشتن اسناد رسمی بین‌المللی(بنچ‌مارک) طب ایرانی و انتشار توسط سازمان جهانی بهداشت، دریافت میزبانی و محل استقرار کرسی تاریخ طب سنتی یونسکو در ایران، تایید حضور نماینده ایران در نشست‌های سالیانه شبکه هماهنگی گیاهان دارویی و اعمال نظر در تصمیمات این شبکه و موافقت انجمن جهانی تاریخ پزشکی برای تاسیس شعبه این انجمن در ایران، از مهم‌ترین موفقیت‌های بین‌المللی ایران در حوزه طب سنتی است.
مشاور امور بین‌الملل سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت همچنین به حضور ایران و ارائه گزارشی از اقدامات انجام‌شده در کشور در زمینه مقابله با کوید ۱۹ در کارگاهی که با هدف تبادل تجربه‌های کشورهای مختلف در این زمینه، توسط سازمان جهانی بهداشت برگزار شد، اشاره کرد و افزود: نشستی را نیز با عنوان «طب تلفیقی و کوید ۱۹»، به‌منظور تبادل تجربه میان کشورهای مختلف در استفاده از ظرفیت‌های طب سنتی در مقابله با بحران کرونا، با مشارکت بسیار عالی چند کشور دیگر برگزار کردیم که به‌دلیل تعدادی بالای شرکت‌کنندگان، بزرگ‌ترین برنامه آن‌لاین حوزه آموزش عالی کشور در آن‌زمان محسوب شد و در کنگره ۲۰۲۰ شبکه جهانی آموزش و پژوهش علمی یوسِرن که آبان ماه سال جاری به میزبانی ایران برگزار می‌شود هم دو نشست تخصصی به طب سنتی اختصاص یافته است.
وی تاکید کرد: ایران امروز در برنامه‌های حوزه طب سنتی سازمان جهانی بهداشت حضور پررنگی داشته و به‌عنوان یک کشور صاحب سبک و تاثیرگذار در حوزه طب سنتی و دارای عزم ملی برای توسعه این حوزه، به‌رسمیت شناخته شده است.
اعضای هیات‌علمی جوان طب سنتی ایرانی، می‌توانند سرآمد علمی کشور در آینده باشند
در بخش دوم این وبینار، دکتر «سیدعلی مظفرپور»، رییس دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی بابل با بیان اینکه بحث پژوهش از ابتدای علم پزشکی مهم بوده است، با ذکر جملاتی از رازی در این خصوص، به ارائه گزارشی از دستاوردهای حوزه پژوهش در طب ایرانی پرداخت و گفت: تولید علم، پژوهش‌های استراتژیک، ایجاد راهنماها و ترویج استفاده مبتنی بر شواهد، از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت برای توسعه و گسترش طب سنتی است که تمام دنیا روی آن کار کرده و هزینه‌های زیادی برای آن صرف می‌کنند.
وی با اشاره به آخرین گزارش جهانی این سازمان در سال ۲۰۱۹، افزود: بخش مهم در این گزارش که در اسناد بالادستی ما و سند ملی گیاهان دارویی نیز وجود دارد، ایجاد انستیتوی ملی تحقیقات گیاهان دارویی است که طبق این گزارش، ۷۵ کشور دارای آن هستند.
مظفرپور سپس به شرح اقدامات ایران در زمینه پژوهش در حوزه طب سنتی پرداخت و گفت: نخستین اقدام مهم، ایجاد کمیته پژوهش در معاونت وقت طب سنتی وزارت بهداشت و برگزاری جلسات مداوم چندساله بود که نخستین خروجی ما از این جلسات، استخراج اولویت‌های پژوهشی در طب ایرانی بود.
رییس دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی بابل تعداد محدود متخصصان طب سنتی ایرانی و اختصاص‌نیافتن بودجه قانونی مصوب این حوزه را که حداقل پنج‌درصد بودجه‌های پژوهشی وزارت بهداشت است، عامل ناتمام‌ماندن اقدامات مورد نظر روی اولویت‌های پژوهشی به‌دست‌آمده دانست و افزود: در ادامه، ۱۱ کارگروه بر مبنای موضوع پایان‌نامه‌های فارغ‌التحصیلان تشکیل شد و هر موضوع به‌طور اختصاصی مورد بررسی قرار گرفت.
وی از یکسان‌سازی واژگان طب ایرانی و توافق روی یک واژه مشترک به‌عنوان برند طب سنتی ایران در مقالات انگلیسی و جلوگیری از ناشناخته‌ماندن ایران در این حوزه به‌دلیل پراکندگی در واژه‌های مورد استفاده، به‌عنوان اقدام مهم دیگری در حیطه پژوهش طب ایرانی یاد کرد و با بیان اینکه در نهایت، واژه Persian Medicine، به‌عنوان معادل انگلیسی طب ایرانی انتخاب شد، ادامه داد: تشکیل کارگروه نگارش راهنماهای بالینی دیگر اقدام انجام‌شده در حوزه پژوهش طب سنتی در کشور بود که تا امروز نگارش ۳۰ راهنما به پایان رسیده و ۱۳ مورد چاپ شده و بقیه نیز در دست چاپ است.
مظفرپور با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، ۲۳۱۵ مقاله در پایگاه داده اسکوپوس، با کلیدواژه‌های مرتبط با طب ایرانی منتشر شده است، گفت: از سال ۲۰۰۸، شاهد جهش قابل توجهی در تعداد مقالات حیطه گیاهان دارویی و طب سنتی هستیم که همزمان با شروع بهکار دانشکده‌های طب سنتی در کشور است.
وی افزود: مقالات پژوهشی منتشرشده در حوزه طب سنتی، در سه حیطه مبانی، تاریخ علوم پزشکی و مطالعات بالینی بوده است و در حیطه مبانی، علاوه‌بر ۱۵ پایان‌نامه در حیطه مزاج، متخصصان طب سنتی ایرانی، در سه مطالعه کوهورت در شهرهای بابل، مشهد و تبریز نیز مشارکت کردند.
رئیس دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی بابل همچنین، توضیحاتی درخصوص انواع مقالات منتشرشده در حوزه طب سنتی، بیشترین موضوعات کارشده در این حوزه، الگوی نگارش مقالات براساس همکاری‌های بین‌المللی، مراکز برتر تولیدکننده دانش در ایران و الگوی نگارش مقالات بر اساس نویسندگان ارائه کرد و افزود: در سامانه علم‌سنجی اعضای هیات‌علمی وزارت بهداشت و در میان اعضای هیئت‌علمی حوزه طب سنتی، افرادی با شاخص کمی تأثیرگذاری علمی(h-index) بالا وجود دارد و نکته قابل توجه درمورد آنها این است که همه جوان بوده و با سابقه کار علمی حدود ۱۰ سال، حتما در آینده می‌توانند سرآمد علمی کشور باشند.
وی کسب عنوان پنجم برای ایران در زمینه تولید دانش در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸ را که در مقاله‌ای در می ۲۰۲۰ در مجله اتنوفارماکولوژی به چاپ رسیده است، به‌عنوان دستاورد پژوهشی دیگری برای کشور در حوزه طب سنتی برشمرد و ادامه داد: در این مقاله، میزان انتشار مقالات حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی در دنیا در چهار بازه زمانی مورد بررسی قرار گرفته است و درحالی‌که در سه بازه نخست هیچ نامی از ایران مشاهده نمی‌شود، کشور ما توانسته در بازه زمانی چهارم که تقریبا همزمان با فعالیت روبه رشد دانشکده‌های طب ایرانی است، رتبه پنجم را به خود اختصاص دهد.
طب ایرانی، بخش ادغام‌شده در نظام سلامت کشور در سال ۱۴۰۴ خواهد بود
در ادامه، دکتر «مژگان تن‌ساز»، معاون توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، گزارشی از وضعیت ارائه خدمات درمانی طب ایرانی و دستاوردهای این حوزه در کشور ارائه کرد و با اشاره به سیاستگذاری‌های انجام‌شده در این زمینه، گفت: خوشبختانه عمده همکارانی که تعهدات قانونی خود را گذرانده‌اند، مشغول خدمت‌رسانی هستند که نشانه جایگاه مناسب فارغ‌التحصیلان این حوزه بوده و امیدوارکننده است.
وی با بیان آماری از مراکز ارائه خدمت کشوری در حوزه طب ایرانی، افزود: تعرفه بسیاری خدمات مورد ارائه توسط متخصصان طب ایرانی، در کتاب ارزش‌های نسبی خدمات معاونت درمان وزارت بهداشت وجود دارد که عمده آنها قابل تطبیق است و اکثر سلامتکده‌های دولتی براساس آن فعالیت می‌کنند.
معاون توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، درخصوص پوشش بیمه‌ای خدمات حوزه طب ایرانی نیز گفت: ویزیت متخصصان طب ایرانی به‌صورت مشروط تصویب شده که برخی مراکز ارائه خدمت در این حوزه با بیمه تامین اجتماعی، برخی با بیمه خدمات درمانی و برخی با هر دو قرارداد بسته‌اند.
وی از آماده‌شدن استاندارد ویزیت و ۱۱ خدمت دیگر در حوزه طب ایرانی خبر داد و افزود: استانداردهای تهیه‌شده برای ۶ خدمت، تاکنون مورد تایید معاونت درمان وزارت بهداشت قرار گرفته‌اند و بقیه موارد هم در مرحله دریافت تایید قرار دارند.
تن‌ساز با اشاره به اجرای طرح ادغام خدمات طب ایرانی در نظام شبکه بهداشت و درمان و آموزش بهورزان در خانه‌های بهداشت ۹ دانشگاه علوم پزشکی که نتایج مرتبط با آن در قالب یک طرح پژوهشی نیز منتشر شده است، ادامه داد: در نتیجه این طرح، مواردی چون اثر آموزش بر کیفیت زندگی زنان روستایی و تغییر رفتار آنان و بهورزان مورد بررسی قرار گرفت که در برخی از محورها، شاهد تغییرات معناداری بودیم و امسال هم طرح آزمایشی طرح ادغام در شهرستان اردکان انجام شد که گزارش کامل آن پس از اتمام مراحل اجرا، اعلام می‌شود.
وی این اقدامات را نوید ورود خدمات طب سنتی به سطح اول ارائه خدمات در نظام سلامت کشور دانست و افزود: در الگوریتمی که درخصوص مراحل اجرای این طرح تهیه شده است، فاز نخست آموزش بهورزان و مراقبان سلامت است که با فراگیرشدن اجرای طرح، آموزه‌های مورد تایید طب ایرانی، در سراسر کشور مورد استفاده عموم مردم قرار می‌گیرد.
معاون توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت کاهش مدت تعهدات قانونی فارغ‌التحصیلان طب سنتی ایرانی را اقدامی در راستای ورود سریع‌تر متخصصان این حوزه برای ارائه خدمات در جامعه دانست و گفت: اخیرا هم مرکز امور هیات علمی معاونت آموزشی وزارت بهداشت تمهیدی را برای گذراندن تعهدات متخصصان طب سنتی ایرانی به‌صورت موردی در مراکز ارائه خدمات، با تایید دانشگاه مربوطه در نظر گرفته است.
وی به تولید و انتشار چهار مجموعه و راهنمای خودمراقبتی در بحران کرونا و برگزاری هفت نشست مجازی با مسئولات طب چینی برای تبادل تجربیات موفق در استفاده از ظرفیت‌های طب سنتی در مقابله با این بحران اشاره کرد و افزود: متخصصان طب ایرانی در کنار متخصصان عفونی و ریه، به ارائه مشاوره در مراکز درمانی پرداختند و علاوه‌بر ویزیت بیماران کرونایی در سلامتکده‌ها، مشاوره مجازی هم از طریق سامانه‌های تلفنی راه‌اندازی‌شده برای این‌منظور، توسط آنها ارائه شد و همچنان ادامه دارد.
تن‌ساز از برقراری ارتباط میان‌رشته با دیگر گروه‌های بالینی، به‌عنوان دستاورد قابل توجه دیگر طب ایرانی در حوزه درمان یاد کرد و گفت: در برخی دانشگاه‌های کشور، درمانگاه‌های بین رشته‌ای فعال هستند که متخصصان طب ایرانی نیز با استفاده از همین ظرفیت، در برخی بیمارستان‌ها مانند امام خمینی و غیاثی تهران و شهید رهنمون یزد، به ارائه مشاوره به بیماران بستری مشغول هستند.
وی با اشاره به چاپ ۱۲ عنوان کتابچه راهنمای بالینی طب ایرانی که در نگارش هر کدام حداقل یک متخصص طب رایج وجود دارد و راهنماهای دیگری که در دست چاپ هستند، افزود: در برخی رشته‌ها مانند انکولوژی، مغز و اعصاب، گوارش و زنان و مامایی، ارتباط میان‌رشته‌ای خوبی ایجاد شده است که نشانه چشم‌انداز و آینده بسیار روشن طب سنتی ایران است.
تعالی و توسعه مراکر درمانی طب ایرانی و مکمل و ایجاد درمانگاه طب ایرانی در تمام بیمارستان‌های کشور، توسعه مراکز مطمئن ارائه‌دهنده فراورده‌های طبیعی به بیماران و ساماندهی عطاری‌ها، از مواردی بود که معاون توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، به‌عنوان برنامه‌های کلان حوزه درمان این دفتر برشمرد و تاکید کرد: در سال ۱۴۰۴، طب ایرانی بخش ادغام‌شده در نظام سلامت کشور خواهد بود که با بهره‌گیری از آموزه‌های علمی، تجربی و منطقی خود در کنار طب رایج، در یک تعامل منطقی و عالمانه و مبتنی بر شواهد، سلامت و کیفیت زندگی ایرانیان را به بالاترین سطح ارتقا می‌دهد.
وی افزود: رسالت طب ایرانی ارائه خدمات پیشگیرانه، درمانی و دارویی ایمن و با کیفیت و موثر، قابل دسترسی و ارزان براساس اصول و مبانی خود است تا بتواند جایگاه مناسب و شایسته‌ای را در نظام سلامت کشور برای بهبود کیفیت زندگی ایرانیان به‌دست‌آورد.
گفتنی است، در پایان وبینار دستاوردهای دانش طب ایرانی، مبتنی بر استراتژی ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ سازمان جهانی بهداشت در حوزه طب سنتی، دست‌اندرکاران حوزه طب ایرانی کشور و دیگر علاقه‌مندانی که در تالار مجازی برگزاری نشست حاضر بودند، به بیان سوالات خود پرداخته و پاسخ خود را از متولیان این حوزه در کشور دریافت کردند.
